Thanh bên bài viết
Số lượt xem PDF: 85
MÔ TẢ BẤT THƯỜNG GIẢI PHẪU NỬA SAU VÒNG ĐỘNG MẠCH NÃO TRÊN CHỤP CẮT LỚP VI TÍNH
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu. Mô tả bất thường giải phẫu nửa sau của vòng động mạch não và xác định tỉ lệ dạng bất thường giải phẫu nửa sau vòng động mạch não.
Phương pháp. Nghiên cứu cắt ngang mô tả 480 người có chụp cắt lớp vi tính mạch máu não tại bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM từ tháng 1/2019 đến tháng 12/2020. Các mạch máu được khảo sát gồm: động mạch thông sau, động mạch não sau, động mạch thân nền, động mạch tiểu não dưới trước, động mạch tiểu não dưới sau và động mạch tiểu não trên. Các dạng bất thường giải phẫu được khảo sát bởi một bác sĩ chẩn đoán hình ảnh có kinh nghiệm trên 5 năm gồm: thiểu sản, bất sản, dạng bào thai, dạng vòng nhẫn, nhân đôi, nhân ba, và dạng hai vị trí xuất phát.
Kết quả. Nghiên cứu gồm 480 người (259 nam, 221 nữ). Tuổi trung bình là 55,7 ± 16,7, tuổi nhỏ nhất là 2, lớn nhất là 102. Nhóm tuổi 50 – 69 chiếm đa số với 237 người (49,4%). Các dạng biến thể động mạch thông sau: thiểu sản một bên 38,5%; thiểu sản hai bên 19,4%; bất sản một bên 22,9%; bất sản hai bên 4,0%; dạng vòng nhẫn 0,4%. Các dạng biến thể động mạch não sau: thiểu sản một bên 10,2%; thiểu sản hai bên 3,5%; bất sản một bên 8,8%; bất sản hai bên 1,3%; bào thai một bên 17,9%; bào thai hai bên 5%. Các dạng biến thể động mạch thân nền: thiểu sản 5,6%, bất sản 0%; dạng vòng nhẫn 0,6%. Các dạng biến thể động mạch tiểu não dưới trước: bất sản một bên 30%; bất sản hai bên 10,4%; hai nhánh một bên 1,3%; hai nhánh hai bên 5,8%; ba nhánh 0,2%. Các dạng biến thể động mạch tiểu não dưới sau: bất sản một bên 29,0%; bất sản hai bên 5,8%; hai nhánh một bên 0,4%; hai nhánh hai bên 0%; dạng vòng nhẫn 0,2%; dạng hai vị trí xuất phát 0,2%. Các dạng biến thể động mạch tiểu não trên: bất sản 0%; hai nhánh một bên 11,3%; hai nhánh hai bên 2,9%; ba nhánh 1,7%, dạng hai vị trí xuất phát 0,4%.
Kết luận. Biến thể giải phẫu nửa sau vòng động mạch não rất đa dạng với tỉ lệ các dạng thay đổi tùy theo nhánh động mạch. Các bất thường hay gặp là động mạch não sau bào thai, thiểu hoặc bất sản động mạch thông sau, thiểu hoặc bất sản động mạch tiểu não dưới trước và dưới sau và dạng nhân đôi của động mạch tiểu não trên
Chi tiết bài viết
Từ khóa
hệ tuần hoàn sau, cắt lớp vi tính, bất thường giải phẫu.
Tài liệu tham khảo
2 Martin, R. G., Grant, J. L., Peace, D., Theiss, C. & Rhoton, A. L., Jr. Microsurgical relationships of the anterior inferior cerebellar artery and the facial-vestibulocochlear nerve complex. Neurosurgery 6, 483-507, doi:10.1227/00006123-198005000-00001 (1980).
3 Li, Q. et al. A multidetector CT angiography study of variations in the circle of Willis in a Chinese population. Journal of clinical neuroscience : official journal of the Neurosurgical Society of Australasia 18, 379-383, doi:10.1016/j.jocn.2010.07.137 (2011).
4 Machasio, R. M., Nyabanda, R. & Mutala, T. M. Proportion of Variant Anatomy of the Circle of Willis and Association with Vascular Anomalies on Cerebral CT Angiography. Radiol Res Pract 2019, 6380801-6380801, doi:10.1155/2019/6380801 (2019).
5 Bhanu, S. P. & Pentyala, S. Incidence of hypoplastic posterior communicating artery and fetal posterior cerebral artery in Andhra population of India: a retrospective 3-Tesla magnetic resonance angiographic study. 53, 272-278, doi:10.5115/acb.20.066 (2020).
6 De Silva, K. R., Silva, R., Gunasekera, W. S. & Jayesekera, R. W. Prevalence of typical circle of Willis and the variation in the anterior communicating artery: A study of a Sri Lankan population. Annals of Indian Academy of Neurology 12, 157-161, doi:10.4103/0972-2327.56314 (2009).
7 Uz, A. The segmentation of the posterior cerebral artery: a microsurgical anatomic study. Neurosurgical review 42, 155-161, doi:10.1007/s10143-018-0972-y (2019).
8 Gaigalaite, V., Dementaviciene, J., Vilimas, A. & Kalibatiene, D. Association between the posterior part of the circle of Willis and the vertebral artery hypoplasia. PloS one 14, e0213226, doi:10.1371/journal.pone.0213226 (2019).
9 Sanders, W. P., Sorek, P. A. & Mehta, B. A. Fenestration of intracranial arteries with special attention to associated aneurysms and other anomalies. AJNR. American journal of neuroradiology 14, 675-680 (1993).
10 Graves, V. B., Strother, C. M., Weir, B. & Duff, T. A. Vertebrobasilar junction aneurysms associated with fenestration: treatment with Guglielmi detachable coils. AJNR. American journal of neuroradiology 17, 35-40 (1996).
11 Zhang, D., Wang, H., Feng, Y. & Xu, N. Fenestration deformity of the basilar artery trunk with an aneurysm: A case report. Medicine 98, e16393, doi:10.1097/md.0000000000016393 (2019).
12 Sirakov, S. S. et al. Fenestration of the Basilar Artery Associated with Aneurysm Treated by the Support of a Temporary Bridging Device-Comaneci: A Case Report. World neurosurgery 119, 306-310, doi:10.1016/j.wneu.2018.08.047 (2018).
13 Wu, X., Lin, A., Zhu, J. & Cai, B. Basilar artery fenestration: an unusual possible cause of ischaemic stroke? BMJ case reports 2018, doi:10.1136/bcr-2017-222910 (2018).
14 Stopford, J. S. The Arteries of the Pons and Medulla Oblongata. Journal of anatomy and physiology 50, 131-164 (1916)
15 Naidich, T. P., Kricheff, II, George, A. E. & Lin, J. P. The normal anterior inferior cerebellar artery. Anatomic-radiographic correlation with emphasis on the lateral projection. Radiology 119, 355-373, doi:10.1148/119.2.355 (1976).
16 Blackburn, I. W. Anomalies of the encephalic arteries among the insane. A study of the arteries at the base of the encephallon in two hundred and twenty consecutive cases of mental disease, with special reference to anomalies of the circle of Willis. Journal of Comparative Neurology and Psychology 17, 493-517, doi:https://
doi.org/10.1002/cne.920170604 (1907).
17 Cullen, S. P., Ozanne, A., Alvarez, H. & Lasjaunias, P. The bihemispheric posterior inferior cerebellar artery. Neuroradiology 47, 809-812, doi:10.1007/s00234-005-1427-z (2005).
18 Maeda, K. et al. A case with coil embolization for ruptured aneurysm associated with fenestration of the posterior inferior cerebellar artery. Interventional neuroradiology : journal of peritherapeutic neuroradiology, surgical procedures and related neurosciences 23, 632-635, doi:10.1177/1591019917729365 (2017)
19 Nadarajah, J., Jain, N. & Sebastian, L. J. D. Endovascular management of a ruptured aneurysm associated with distal PICA fenestration. 25, 430-433, doi:10.1177/1591019919838194 (2019).
20 Theodosopoulos, P. V. & Lawton, M. T. Fenestration of the posteroinferior cerebellar artery: case report. Neurosurgery 47, 463-465, doi:10.1097/00006123-200008000-00041 (2000).
21 Nakamura, H. et al. [A Rare Case of an Unruptured Fusiform Aneurysm Arising from the Lateral Limb of the Fenestration of the Anterior Medullary Segment of the Posterior Inferior Cerebellar Artery]. No shinkei geka. Neurological surgery 47, 991-997, doi:10.11477/mf.1436204059 (2019).
22 Kim, M. S. Developmental anomalies of the distal vertebral artery and posterior inferior cerebellar artery: diagnosis by CT angiography and literature review. Surgical and radiologic anatomy : SRA 38, 997-1006, doi:10.1007/s00276-016-1654-5 (2016).
23 Meybodi, A. T., Moreira, L. B., Zhao, X., Lawton, M. T. & Preul, M. C. Double Origin of the Posterior Inferior Cerebellar Artery: Anatomic Case Report. World neurosurgery, doi:10.1016/j.wneu.2018.12.127 (2019)