Chẩn đoán hình ảnh hội chứng Tolosa- Hunt: Nhân hai trường hợp hiếm gặp tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

Nguyễn Thu Lan1,, Nguyễn Thái Bình2, Lê Viết Dũng1, Lê Tuấn Linh2
1 Trung tâm CĐHA và CTĐQ Bệnh viện Đại học Y Hà Nội
2 Bộ môn CĐHA Trường Đại học Y Hà Nội

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Hội chứng Tolosa-Hunt là một tình trạng viêm không rõ nguyên nhân của xoang hang và khe ổ mắt trên, rất hiếm gặp với tỷ lệ mắc 1-2 người/1 triệu người1. Việc sinh thiết lấy bệnh phẩm làm mô bệnh học rất khó khăn, chẩn đoán hiện nay theo tiêu chuẩn của Hội đau đầu thế giới (International Headache Society) chủ yếu dựa vào lâm sàng, đặc điểm hình ảnh MRI sọ não và theo dõi đáp ứng điều trị. MRI sọ não giúp bộc lộ tổn thương xoang hang, đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán và theo dõi. Chúng tôi xin báo cáo 2 trường hợp được chẩn đoán hội chứng Tolosa-Hunt tại bệnh viện Đại học Y Hà Nội.


Hai bệnh nhân (BN), BN nam 52 tuổi và BN nữ 50 tuổi, vào viện vì đau hốc mắt và liệt vận nhãn 3 tháng. Các xét nghiệm máu, dịch não tủy, nồng độ hormone tuyến giáp và sàng lọc nhiễm khuẩn cũng như sàng lọc u nguyên phát của cả hai BN đã được thực hiện, cho kết quả bình thường. Hai BN được chụp MRI sọ não 1.5 Tesla cho thấy tổn thương tăng kích thước, không tạo khối của xoang hang cùng bên có triệu chứng lâm sàng, gợi ý nguyên nhân viêm. Hội chứng Tolosa Hunt được đưa ra sau khi đã loại trừ các căn nguyên khác. Cả hai BN đều đáp ứng tốt với liệu pháp corticosteroid liều cao và không tái phát sau khi theo dõi 6-8 tháng. Từ đó chúng tôi đưa ra chẩn đoán cuối cùng là hội chứng Tolosa-Hunt.

Chi tiết bài viết

Tài liệu tham khảo

1. Iaconetta G, Stella L, Esposito M, Cappabianca P. Tolosa-Hunt syndrome extending in the cerebello-pontine angle. Cephalalgia. 2005;25(9):746-750. doi:10.1111/j.1468-2982.2005.00924.x 2. Aidara CM, Kouna P, Mapaga JN, et al. High-Field MRI Contribution in Tolosa-Hunt Syndrome (THS). Report of Two Cases and Review of Literature. Open Journal of Radiology. 2018;8(3):141-149. doi:10.4236/ojrad.2018.83016
3. Kastirr I, Kamusella P, Andresen R. Bilateral Painful Ophthalmoplegia: A Case of Assumed Tolosa-Hunt Syndrome. J Clin Diagn Res. 2016;10(3):TD16-17. doi:10.7860/JCDR/2016/16703.7496
4. Sugie K, Morikawa M, Taoka T, Hirano M, Ueno S. Serial neuroimaging in tolosa-hunt syndrome with acute bilateral complete ophthalmoplegia. J Neuroimaging. 2011;21(1):79-82. doi:10.1111/j.1552-6569.2009.00381.x
5. Tolosa E. Periarteritic lesions of the carotid siphon with the clinical features of a carotid infraclinoidal aneurysm. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1954;17(4):300-302. doi:10.1136/jnnp.17.4.300
6. Kline LB, Hoyt WF. The Tolosa-Hunt syndrome. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2001;71(5):577-582. doi:10.1136/ jnnp.71.5.577
7. Headache Classification Subcommittee of the International Headache Society. The International Classification of Headache Disorders: 2nd edition. Cephalalgia. 2004;24 Suppl 1:9-160. doi:10.1111/j.1468-2982.2003.00824.x
8. Jain R, Sawhney S, Koul RL, Chand P. Tolosa-Hunt syndrome: MRI appearances. J Med Imaging Radiat Oncol. 2008;52(5):447-451. doi:10.1111/j.1440-1673.2008.01988.x
9. AKPINAR ÇK, ÖZBENLİ T, DOĞRU H, İNCESU L. Tolosa-Hunt Syndrome - Cranial Neuroimaging Findings. Noro Psikiyatr Ars. 2017;54(3):251-254. doi:10.5152/npa.2016.13791
10. Wani NA, Jehangir M, Lone PA. Tolosa–Hunt Syndrome Demonstrated by Constructive Interference Steady State Magnetic Resonance Imaging. J Ophthalmic Vis Res. 2017;12(1):106-109. doi:10.4103/2008-322X.200171
11. Shama S, Ghieda U. Superior orbital fissure syndrome and its mimics: What the radiologist should know? The Egyptian Journal of Radiology and Nuclear Medicine. 2012;43:589-594. doi:10.1016/j.ejrnm.2012.09.009
12. La Mantia L, Curone M, Rapoport AM, Bussone G, International Headache Society. Tolosa-Hunt syndrome: critical literature review based on IHS 2004 criteria. Cephalalgia. 2006;26(7):772-781. doi:10.1111/j.14682982.2006.01115.x
13. Cakirer S. MRI findings in Tolosa-Hunt syndrome before and after systemic corticosteroid therapy. European journal of radiology. 2003;45:83-90. doi:10.1016/S0720-048X(02)00012-8
14. Schuknecht B, Sturm V, Huisman T a. GM, Landau K. Tolosa-Hunt syndrome: MR imaging features in 15 patients with 20 episodes of painful ophthalmoplegia. Eur J Radiol. 2009;69(3):445-453. doi:10.1016/j.ejrad.2007.11.034
15. Msigwa SS, Li Y, Cheng X. Tolosa Hunt Syndrome: Current Diagnostic Challenges and Treatment. Yangtze Medicine. 2020;4(2):140-156. doi:10.4236/ym.2020.42014